هورا تور
به شهر قزوین خوش آمدید. شرایط اقلیمی خشک و نیم خشک بخش عمده ای از ایران تاثیر ژرف و بنیادی در خلق بناهای گوناگون و معماری کشور یران گذاشته شده است. بارندگی کم به جز قسمت های شمالی و سواحل دریای مازندران در بقیه نواحی بسیار کم ست . به همبن دلیل تلاش بسیاری صورت گرفت تا آب شرب و آبیاری را از راههای گوناگون به سمت مردم برسانند. یکی از این روشها ایجاد آب انبار ی سردابه بوده ست . در گذشته شهر قزوین از لحاظ وجود آب در مضیقه بودند و به همبن دلیل آب انبارهای بسیاری در این شهر احداث گردید . شهر قزوین یکی از شهرهایی است که بیشترین مقدار آب انبارها وجود دارد به همین علت لقب شهر آب انبارها شایسته این شهر است .در این پست به معرفی آب انبارسردار بزرگ پرداخته ایم و اطلاعاتی در مورد تاریخچه، ،آدرس، معماری، معرفی بخشهای مختلف آب انبار سردار بزرگ ارائه شده است. آب انبار سردار بزرگ امروزه به موزه آب قزوین تبدیل شده است. آب انبار سردار بزرگ در سال ۱۳۵۵ با شماره ۱۳۳۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
تاریخچه آب انبار سردار بزرگ قزوین:
این آب انبار در سال ۱۱۹۱ هجری شمسی (۱۲۲۷ هجری قمری – ۱۸۱۲ میلادی) در محله راه ری شهر قزوین ساخته شد. این آب انبار یکی از بناهایی است که برادران سردار در زمان فتحعلی شاه قاجار در این شهر ساخته اند. از ساخت آب انبار سردار بزرگ حدود ۱۷۰-۱۸۰ سال میگذرد. برادران سردار به نام های محمد حسن خان و محمد حسین خان که از رهبران زمان فتحعلی شاه بودند. تعدادی بنای عام المنفعه در این شهر بنا کردند. دو برادر که از سرداران فتحعلی شاه نیز بودند در جنگ های ایران و روس خدمت های بسیاری به کشور انجام دادند. محمد حسن خان و محمد حسین خان شجاعانه در جنگ های ایران و روس جنگیدند. بعد از اتمام جنگ محمد حسن خان و محمد حسین خان بناهای عام المنفعه بسیاری از جمله مدرسه، مسجد، حمام و آب انبار بنا کردند. آب انبار سردار کوچک توسط برادر کوچک و آب نبار سردار بزرگ توسط برادر بزرگتر ساخته شد. قبل از اینکه در قزوین لوله کشی آب ایجاد شود مردم برای تامین آب از این انبار استفاده می کردند.اکنون این دو آب انبار یکی از بناهای تاریخی قزوین به شمار می رود.
مشخصات آب انبار سردار بزرگ :
ظرفیت آب انبار بزرگ برخلاف نامش لز ظرفیت آب انبار سردار کوچک کمتر است . آب انبار سردار بزرگ بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران به شمار میرود. این آب انبار از بخش های گوناگونی تشکیل شده است که در ادامه به شرح معماری این قسمت پرداخته ایم.
معماری آب انبار سردار بزرگ قزوین
این آب انبار از اجزاء مختلفی تشکیل شده است. همانند سردر، طاق نماها، ایوانچه ها، راه پله های آب انبار، راه محراب، گنبد و بادگیر. در ذیل به توضیح اجزای آب انبار سردار بزرگ می پردازیم .
آب انبار سردار بزرگ قزوین
گنبد بزرگ آب انبار سردار بزرگ
گنبد آب انبار بر روی مخزن آب انبار قرار گرفته شده است.برروی این گنبد نورگیرهایی تعبیه شده است.ارتفاع بلندترین قسمت این سازه تا کف آب انبار حدود ۵/۲۸ متر می باشد.هم اکنون کف بنا را به اندازه ۳ متر پرکرده اند که ارتفاع آن به ۲۵ متر میرسد.در بالای گنبد نیز مخروطی کوچک از کاشی فیروزه ای قرار دارد.این گنبد از آجر ساخته شده است.
سردر آب انبار سردار بزرگ
سردر این آب انبار که امروزه با دری فلزی و سپید رنگ باز و بسته میشود.درب آب انبار حدود ۱۷ متر بلندا دارد.درب ورودی آب نبار با طاق نماهایی عریض و با قوس صافی و دو طاق جانبی در دو طبقه آجرکاری و کاشی کاری در طرح های هنری مزین شده است.در ۴ سمت خود دارای طاق نماهایی زیابیی با مضمون های یا حسین و کاشی کاری های خوش نقشی می باشد.این طاق نماه به صورت متقارن در دوسوی سر در دیده میشود.در پایین هر یک از طاق نماها نیز یک ایوانچه کوچکی دیده میشود که برای شستن و استراحت ساخته شده ا ند.
مخزن آب انبار
حجم مخزن آب انبار سردار بزرگ حدود سه هزار و ۶۰ متر مربع می باشد.مردم در گذشته برای بردشت آب تا ۵/۱۲ متر به طبقه پایین سختمان میرفتند.همان طور که قبلا اشاره شد ۱۷۰ تا ۱۸۰ سال از ساخت آب انبار سردار بزرگ میگذرد.گفتنی است حداقل ۱۰۰ سال این مخزن پر از آب بوده است.این آب نبار از سه قنات یخچال، تیفوری و خیابان، تغذیه میشده است.درمرکز این مخزن مربعی بتونی بزرگی به قطر ۴ متر به چشم میخورد که از جنس ساروج است .دیواره های آب انبار سردار بزرگ دیواره های آب انبار بسیار کلفت و قطر دیواره ها حدودا ۳ متر می باشد.برروی دیواره ها موج هایی دیده میشود.این موجها برای به حرکت در آوردن اب درون اب انبار جهت جلوگیری از راکد ماندن و فاسد شدن آن کاربرد داشته است.کف و دیوار از ساروج می باشد.
سقف داخلی
سقف داخلی طاق نمای میان تزئینات اجرکاری، رسم بندی و یا باریک های تزئینی وجود دارد.که کاشی کاری ها با جذابیت خاصی نمایانگر هستند.
پلکان و فضای داخلی اب انبار سردار بزرگ قزوین
بعد از ورود آب انبار سردار بزرگ درون فضایی می شویم که بر فراز آن یک گنبد خانه کوچک قرار گرفته که دارای رایه های کمی است.پس از این فضا پلکان آب انبار آغاز می شود. ۴۷ پله سنگی با بلندای تقریبا ۲۵ سانتی متر که با سه پله سردر، روی هم ۵۰ پله را تشکیل می دهند.از نقطه شروع پلکان تا انتهای ان دو جایگاه برای نشستن و رفع خستگی در نظر گرفته شده است .
از پلکان پایین می رویم در سمت چپ فضایی به درون انباره آب بز شده که گویا در گذشته های دور راه پاشیر بوده است. از همین فضا وارد انباذه ها میشویم. در این آب انبار چهار پاشیر وجود دارد.با توجه به کم و زیاد شدن میزان آب آن مورد بهره برداری بوده اند. بر بالای رویه انباره ها می توان سوراخ های کوچکی را دید. که برای پاک سازی آب با جریان هوا بوده اند. پیل گوش های چهار سوی گنبد هم که بری نگه داشت گنبد تعیه شده اند و شمار آن به هشت تا می رسد نمای روشنی دارد.
پلکان و فضای داخلی اب انبار سردار بزرگ قزوین
راه میراب آب انبار سردار بزرگ
این راه از درون کوچه و کنار دیوار خاوری اب انبار می باشد.با راهی باریک به بالای انباره ها پیوند پیدا می کند.میراب ها مسئول نگه داشتن آب و جلوگیری از آلودگی آن بوده اند. پاکیزه نگه داشتن آب از وظایف میراب بوده است.میراب ها از این راه وارد انبار می شدند. با کمک قرقره های ویژه ای که گوشه ای از میله ی تکیه گاه آن به یادگار مانده است.به کف انبار میرفته و به پاکیزه کردن آن میپرداخته است .
استحکام آب انبار سردار بزرگ قزوین
این چنین بناهایی می تواند یک کلاس درس برای مهندسین باشد.این بنا یک سازه دقیق و حساب شده است.با یک مهندسی حرفه ای و دقیق ساخته شده است.آب انبار سردار بزرگ در طی سالیان زلزله ها و آسیب های طبیعی شده اند.اما مهندسی دقیق و حساب شده ریزی صحیح دیواره ها ی بنا هیچگونه آسیبی تابه حال ندیده است.
آب انبار سردار بزرگ قزوین
سایر آب انبارهای شهر قزوین
آب انبار حاج کاظم، آب انبار حکیم، آب انبار سردار بزرگ، آب انبار پنجه علی، آب انبار جنب مسجد جامع کبیر، آب انبار حاجی بابا (خطیب)، آب انبار حاج ملا آقا، آب انبار حاج کریم، آب انبار رزگره کوچه، آب انبار شیشه گر، آب انبار خان، آب انبار لالو. آب انبار زنانه بازار و آب انبار آقا.
آدرس آب انبار سردار بزرگ قزوین
برای دیدن این آب انبار به محله ری رفته، این محله تقریبا در وسط های خیابان راه آهن، است. سپس در آب انبار سردار بزرگ مشاهده می شود.
سایر اماکن دیدنی قزوین
کاخ چهلستون قزوین (عمارت کلاه فرنگی) موزه خوشنویسی قزوین باغ صفوی سردر عالی قاپو قزوین. دریاچه اوان قزوین قلعه الموت قزوین کلیسای کانتور. خانه امینی ها قزوین (حسینیه امینی ها) کافر گنبد قزوین آب انبار سردار کوچک در قزوین. حمام صفا (حمام حاج محمد رحیم).
سخنی با خواننده عزیز
امیدواریم مطالب مندرج شده در این پست برای شما مفید واقع‌شده باشد. هرچند که در دنیای مجازی نمی‌توان حس و حال بازدید واقعی را ایجاد کرد. در پایان از شما خواننده عزیز خواهشمندیم. اگر در مورد این پست و یا سایر مطالب سایت. اطلاعات تکمیلی ااماعم از عکس یا فیلم یا اطلاعات جدید به‌صورت متنی و غیره. دارید لطفاً با گروه هورا تور در میان بگذارید. تا بتوانیم اطلاعات جامع‌تری در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهیم. از اینکه سایت هورا تور را انتخاب کردید ممنون هستیم.
