کاروانسرای هجیب قزوین

به استان قزوین خوش آمدید. یکی از شهرهای تاریخی ایران، قزوین است که دارای اماکن تاریخی بسیاری است. به همین جهت از لحاظ تعداد آثار تاریخی رتبه اول کشور را داراست، از جمله مکان های تاریخی و قدیمی در قزوین، کاروانسراهایی است که در نقاط مختلف این استان در زمان های گذشته ساحته شده و مکانی زیبا و جذاب برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی است. دیدن این بناها های قدیمی بری هر ایرانگردی توصیه می شود. در این پست به معرفی کاروانسرای هجیب قزوین پرداخته ایم. اطلاعاتی در مورد معماری و نحوه دسترسی این کاروانسرا ارئه شده است. این کاروانسرا از نوع کاروانسراهای برون شهری می باشد.

کاروانسرای هجیب قزوین

در مسیر کاروان روی قزوین – اصفهان و ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه، کاروانسرای بزرگی قرار دارد که به گزارش شاردن توسط زینب بیگم – مادر شاه عباس اول- با هزینه‌ای معادل چهار هزار تومان ساخته شده و با بناهای الحاقی اش از جمله دو باغ، دو آب انبار، یک گرمابه و یک جویبار بهترین کاروانسرای برون شهری ایران به‌شمار می‌آمده‌است. 

کاروانسرای هجیب قزوین کاروانسرایی است که در دوران صفوی، در روستای هجیب قزوین ساخته شده. این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای قدیمی  ایران به شمار می رود. مساحت ۵۸۵۰ متر مربع با ۴۰۰۰ متر مربع زیر بنا و ۳۶ حجره از وسعت کم‌نظیر این کاروانسرا حکایت دارد. آن هم در روزهایی که قزوین به خاطر ویژگی‌های خاص جغرافیایی اش به مسیر عبوری کاروان‌های تجاری از نقاط مختلف کشور تبدیل شده بود. امروزه این کاروانسرا از اماکن تاریخی قزوین محسوب می شود.

پلان کاروانسرای هجیب قزوین

پس از ورود از در جنوبی این کاروانسرای مادرشاهی، به فضای مربعی‌شکلی می‌رسید که سرای اصلی این بنا را تشکیل می‌دهد. در تقاطع ۴ ضلع خارجی آن، برج‌های مدور به صورت نیم ستون دیده می‌شود. داخل طاق نماهای ورودی، با قوس جناغی پوشیده شده که رسمی‌بندی با آجرکاری رنگی از مهم‌ترین تزئینات آن به‌شمار می‌آید. گنبد ایوان ورودی آن رسمی‌بندی باریکی دارد که در بیشتر بناهای دوره اسلامی به چشم می‌خورد. پس از هشتی ورودی عمارت نیز فضای وسیعی قرار دارد که سقف گنبدی شکل مدور دارد. کاروانسرای هجیب قزوین از جاذبه های گردشگری قزوین به شمار می رود.

هشتی ها و حیاط کاروانسرای  هجیب قزوین

در دو سوی هشتی اتاق‌هایی برای نگهبانان در نظر گرفته شده بود که با راه پله‌ای به پشت‌بام راه می‌یابند. اگر از هشتی گذر کنید، حیاط مربع شکل کاروانسرا را می‌بینید که دور تا دور آن را حجره‌هایی با پایه سنگی و فاصله نیم متر از کف حیاط، فرا گرفته‌اند. در اضلاع چهارگانه این حیاط که به ابعاد تقریبی ۴۰ در ۴۳متر گسترده شده‌اند بین حجره‌ها، ۴ ایوان دیده می‌شود که طاق نماهایی به ارتفاع ۶ متر دارند و پشت آن‌ها اتاق‌های بنا قرار گرفته که مساحتشان از ۹ تا ۵/۱۳ مترمربع متفاوت است.

بنای آجری در حیاط کاروانسرای هجیب قزوین

در مرکز حیاط، بنایی آجری به شکل هشت‌ضلعی ساخته شده که از ۲ چهارطاقی متصل به هم با قوس جناغی باز تشکیل شده که گنبدی عرقچینی با آجرکاری زیبا دارد. این بنا علاوه بر سرداب، کاربری‌هایی چون رختشوی‌خانه داشته‌است. آنچه در کنار زیبایی تزئینات و معماری این بنا، نگاه‌ها را به سوی خود جلب می‌کند وجود پایه‌های سنگی در تمامی بنای کاروانسراست تا استحکام آن بیش از پیش تضمین شود. پشت اتاق‌ها و در چهارسوی کاروانسرا، راهرویی سراسری با طاق‌نماهایی عمیق به شکل طاق تویزه قرار دارد که در ۲ طرف، دارای سکوهایی به ارتفاع تقریبی یک متر از کف است که به منظور بارانداز از آن استفاده می‌شده و توسط اتاق‌های میانجی به حیاط راه داشته‌است.

سردر کاروانسرای هجیب قزوین

 سر در رفیع و با شکوه ورودی این بنای زیبا در ضلع غربی آن قرار دارد که دوطرف آن را دو طبقه ساخته و با طاقنماهای جناغی تزئین کرده‌اند. در کنار سازه‌ای زیبا که این بنا از آن بهره می‌برد ویژگی‌های دیگری برای آن می‌توان نام برد ازجمله حمام، آب انبار و باغ‌های آن که برای تأمین هزینه‌های نگهداری کاروانسرا وقف شده بود. همچنین وجود درگاه‌های ورودی حجره‌ها با ارتفاع کم که به منظور ایمن داشتن مسافران از سرما و گرمای کویری و گردبادها و توفان‌های نفسگیر منطقه با ظرافت مثال زدنی طراحی شده‌است و ۱۶ طاق نما در قسمت بیرونی ضلع جنوبی برای داد و ستد بازرگانان و استقرار نعلبندان، پالاندوزان و فروشندگان ساز و برگ چهارپایان.

مرمت کاروانسرا

همانطور که قبلا اشاره شد کاروانسرای هجیب قزوین از بناهای تاریخی قزوین به شمار میرود. در سالهای اخیر این کاروانسرا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته. سردر، برج ها این روزها اگر گذارتان به کاروانسرای هجیب بیفتد، داربست‌هایی را می‌بینید که در گوشه گوشه آن نصب شده‌اند تا این کاروان‌سرای بزرگ و تاریخی مرمت شود. برج‌ها، سر در، ضلع شمال غربی، ضلع جنوبی آن در حال حاضر مرمت شده است. ضلع شرقی آن هم در دست مرمت می باشد. مراحل آوار برداری، مرمت بام، اجرای مجدد قسمت‌های فروریخته ایوان شرقی، اجرای طاقچه‌ها، مرمت کف ایوانچه‌ها از برنامه‌های مرمتی این بنا در ضلع شرقی هستند.

آدرس کاروانسرای هجیب قزوین

کاروانسرای هجیب قزوین در جاده بوئین زهرا قرار دارد. زمانی که به ۴۸ کیلومتری جاده بوئین زهرا به ساوه می‌رسید، کافی است مسیری را طی کنید تا به روستای هجیب برسید. مسیر شمال غرب روستا را را طی کنید تا بنای کاروانسرا را خواهید دید.

سایر سراها و کاروانسراهای قزوین

کاروانسرای سعد السلطنه، کاروانسرای محمد آباد خره (خورهه)، کاروانسرای خرزان، سرای وزیر، سرای گلشن، سرای شاهرودی از بناها و کاروانسراهای قدیمی استان قزوین به شمار می روند. 

سایر اماکن دیدنی قزوین

کاخ چهلستون قزوین (عمارت کلاه فرنگی)، موزه خوشنویسی قزوین  باغ صفویسردر عالی قاپو قزوین. دریاچه اوان قزوین، قلعه الموت قزوینکلیسای کانتور. خانه امینی ها قزوین (حسینیه امینی ها)، کافر گنبد قزوین، آب انبار سردار کوچک در قزوین. حمام صفا (حمام حاج محمد رحیم). برج سنگی با کتیبه کوفی، چشمه آب گرم یله گنبد.

سخنی با خواننده عزیز

امیدواریم مطالب مندرج شده در این پست برای شما مفید واقع‌شده باشد. هرچند که در دنیای مجازی نمی‌توان حس و حال بازدید واقعی را ایجاد کرد. در پایان از شما خواننده عزیز خواهشمندیم. اگر در مورد این پست و یا سایر مطالب سایت. اطلاعات تکمیلی ااماعم از عکس یا فیلم یا اطلاعات جدید به‌صورت متنی و غیره. دارید لطفاً با گروه هورا تور در میان بگذارید. تا بتوانیم اطلاعات جامع‌تری در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهیم. از اینکه سایت هورا تور را انتخاب کردید ممنون هستیم.

منابع:

aparat.com

fa.wikipedia.org

عکس: یعقوب امینی

www.negahmedia.ir