سردر عالی قاپو قزوین

نوامبر 18, 2018

به شهر قزوین خوش‌آمدید.قزوین پایتخت حکومت صفویان بوده به همین دلیل در این شهر اماکن تاریخی،موزه‌ها و آثار تاریخی بسیاری دیده می‌شود.سردر عالی قاپو قزوین یکی از آثار تاریخی است که از دوران شاه‌طهماسب به یادگار مانده است.در این پست به معرفی سردر عالی قاپو قزوین پرداخته‌ایم.و اطلاعاتی در مورد نحوه دسترسی، تاریخچه ساخت، معماری و تزئینات ارائه‌شده است.این بنای باشکوه و عظیم و درعین‌حال بسیار زیبا قدرت معماری ایرانیان را نشان می‌دهد که آمیخته به هنر معماری اسلامی است.

عالی‌قاپو که در برخی منابع به معنای در باشکوه از نام‌برده شده.سردر یکی از هفت‌در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان و همچنین در اصلی جنوبی این مجموعه بوده.که به خیابان و میدان شاه‌باز می‌شده است.این در تنها درب مجموعه دولت‌خانه صفوی به شمار می‌رود که اکنون به یادگار باقی‌مانده است.

تاریخچه ساخت مجموعه باغ صفوی

این مجموعه باغ به دستور شاه‌طهماسب و پس از استقرار در قزوین ساخته شد.شاه‌طهماسب اول صفوی پس از خریدن اراضی زنگیاباد.(محوطه سبزه‌میدان و باغ‌موزه و فضاهای میان خیابان‌های شرقی، غربی و جنوبی تا ابتدای خیابان سپه).معماران برجسته ایران را گرد هم جمع کرد تا باغی را طراحی کنند که بعدها این باغ، باغ صفوی نام گرفت و دولت‌خانه صفوی جدید را بنا کرد. وی امرا و اشراف را دستور داد تا منازلی در دوسوی خیابان بسازند. و این منطقه را جعفرآباد با لقب “باب جنت” نامید.

بنا بر دستور شاه، عمارتی نیز، به خواست شاه، در آن بنا شد. و کاخ چهلستون یا عمارت کلاه‌فرنگی نام گرفت. به‌طورکلی این مجموعه از چند بنا تشکیل‌شده است که اکثراً تخریب‌شده‌اند و تعدادی از آن‌ها در حال حاضر در دست مرمت هستند. محدوده اصلی باغ دارای ۷ در ورودی بوده است که فقط یک در از آن‌ها به نام سردر عالی‌قاپو باقی‌مانده است.

تاریخچه ساخت و مرمت سردر عالی قاپو قزوین

سردر عالی قاپو قزوین ورودی اصلی به دولت‌خانه دوران صفوی بود. سر در عالی‌قاپو در دوره سلطنت شاه‌طهماسب (٩٨٣- ٩٣٠ﻫ. ق ) ساخته و در زمان سلطنت شاه‌عباس اول( ١٠٢٨- ٩٨٥ﻫ. ق ) به‌صورت کنونی تغییر شکل یافت. این سردر، ورودی اصلی به دولت‌خانه دوران صفویه به شمار می‌آمد. در دوران ناصرالدین‌شاه نیز، تعمیرات و الحاقاتی به آن صورت گرفت و در دوران پهلوی اول نیز به علت اقامت پلیس در آنجا ابتدا نظمیه و سپس شهربانی نام گرفت. این بنا به شماره ثبت ۲۱۳ در تاریخ ۱۳ تیر ۱۳۱۳ به ثبت ملی رسیده است.

معماری و تزئینات سردر عالی قاپو قزوین

در این بخش توضیحاتی در مورد قسمت‌های مختلف سردر عالی قاپو قزوین شامل سردر، لچکی‌های ایوان، هشتی ارائه‌شده است. برپیشانی این سردر رفیع که ۱۷ متر ارتفاع دارد. کتیبه‌ای با کاشی معرق به خط ثلث جلی از علیرضا عباسی جلوه‌گر است. که بر فراز آن پنجره مشبک بزرگی از کاشی قرارگرفته است. بیش از دو گوشوار بلند در طرفین سردر که بر بالای طاق نمایی واقع‌شده بنا را به ساختمان‌های هم‌جوار پیوند داده می‌داده است. درب این بنا به هشتی بزرگی متصل است و در داخل آن ۲ اتاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راهرو طبقه دوم بنا نیز از همین اتاق‌ها می‌گذشته است. و در سمت غرب این درب سه اتاق طولانی کنار هم واقع‌شده که احتمالاً جایگاه نگهبانان و محافظان بوده. که یکی از این اتاق‌ها در دوره قاجار به قرائت‌خانه و دیگری به چای‌خانه تبدیل شد.

لچکی های ایوان سردر عالی قاپو قزوین

این لچکی ها دارای کاشی کاری معرق با طرح گره بندی است. و داخل ایوان از دو طرف دو سکوی بزرگ با ازاره سنگی دیده می شود.

فیلپوش ایوان سردر عالی قاپو قزوین

دو فیلپوش ایوان که نیم گنبد بر روی آن ها قرار گرفته نشان دهنده آثاری از مقرنس کاری در دوره های پیشین دارد. البته با تاسف فراوان امروزه این آثار از بین رفته است.

هشتی سردر عالی قاپو قزوین

هشتی بزرگی که پس از جلو خان سردر، قرار گرفته و دارای پلان هشت نگینی است به کتیبه ای از نستعلیق ممتاز و نقوش سحر انگیز دیواری آراسته است. سقف هشتی مرتفع و از کاربندی و کاشی کاری برخوردار است. پپلکان های واقع در هشتی به طبقه بالا که جایگاه کوفتن نقاره بود، راه می یابند.

مصالح به کار رفته در ساخت سردر عالی قاپو قزوین

خشت خام و آجر (روی پی سنگ قرار گرفته اند). تالاشه سنگ آمیخته با ملاط، آهک سنگ چهار تراش و چوب متغیر است.

مرمت سردر عالی قاپو قزوین

سردر عالی قاپو قبل از انقلاب، جایگاه شهربانی و سپس در اختیار نیروی انتظامی بود.اکنون در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته و به منظور احیای دولتخانه صفوی در در حال مرمت می‌باشد.مرمت بنا در خرداد ۹۱ آغاز گردید و مرمت بخش‌های آسیب‌دیده کف فرش هشتی، رنگ برداری و رنگ‌آمیزی درب‌های ورودی، مرمت آجرهای فرسوده و شکسته، بندکشی توخالی هشتی و تهیه و نصب درب‌های چوبی بخش داخلی بخشی از عملیات مرمتی بوده‌است.

آدرس سردر عالی قاپو قزوین

این بنای تاریخی در تقاطع خیابان پیغمبریه و سپه قرار دارد. دسترسی با وسایل نقلیه به این مکان امکان پذیر است.

سخنی با خواننده عزیز

میدواریم مطالب مندرج شده در این پست برای شما مفید واقع‌شده باشد. هرچند که در دنیای مجازی نمی‌توان حس و حال بازدید واقعی را ایجاد کرد. در پایان از شما خواننده عزیز خواهشمندیم. اگر در مورد این پست و یا سایر مطالب سایت. اطلاعات تکمیلی ااماعم از عکس یا فیلم یا اطلاعات جدید به‌صورت متنی و غیره. دارید لطفاً با گروه هورا تور در میان بگذارید. تا بتوانیم اطلاعات جامع‌تری در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهیم. از اینکه سایت هورا تور را انتخاب کردید ممنون هستیم.