هورا تور
به استان قزوین خوش آمدید. الموت منطقه ای در استان قزوین می باشد. این منطقه از دوبخش غربی و شرقی شکل یافته. الموت مجموعه ای است از جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی. یکی از دیدنی ترین مکان های تاریخی الموت دژ لمسر (قلعه لمسر) می باشد. نام قلعه با سه املاء مختلف اما نزدیک به هم در تاریخ‌ها آمده‌است. گاهی لمسر نوشته‌اند، گاه لمبسر و گه‌گاه لمبه‌سر. به نوشتۀ منوچهر ستوده، این نام به هر سه شکل آن به معنای قله و بلندی صاف و هموار است. در این پست به معرفی دژ لمسر (قلعه لمسر) پرداخته ایم. اطلاعاتی در مورد نحوه دسترسی، بهترین زمان بازدید و معماری قسمت های مختلف دژ ارائه شده است. دژ لمسر (قلعه لمسر) یکی از اماکن تاریخی قزوین به شمار می رود.
تاریخچه دژ لمسر (قلعه لمسر)
متاسفانه امروزه از دژ تاریخی لمبسر خرابه ای بیش باقی نمانده است. قلعه تاریخی لمبسر همانند سایر قلعه های اسماعیلی محل امن و گریزگاه فدائیان اسماعیلی بوده. به همین دلیل این قلعه یکی از مهمترین پایگاههای اسماعیلیان پس از دژ حسن صباح بود. تاریخ ساخت دژ لمسر (قلعه لمسر) به طور دقیق و مکتوب مشخص نیست. تنها نشانه هایی که می توان از زمان ساخت قلعه لمبسر یافت استحکامات کار شده است که نشان دهنده دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی می باشد. دژ لمبسر به واسطه موقعیت از اهمیت خاصی برخوردار بوده.
معماری و مصالح دژ لمسر (قلعه لمسر)
الموت و دژهای ساخته شده در این منطقه به سختی توسط مهاجمان فتح میشد. به همین دلیل دژ لمسر (قلعه لمسر) دژی تسخیر ناپذیر و مستحکم بود. برای ساخت دژ تاریخی لمبسر از مصالحی استفاده شده است که در منطقه وجود داشته است. سنگ هایی که با ملات ساروج در کنار هم قرار گرفته اند. این مصالح و مواد بنیان کلی قلعه لمبسر می باشند. در برخی از قسمت ها نیز از ساروج یکپارچه که مخلوطی از سنگ آهک و خاکستر استفاده شده است. دلیل این کار مقاوم سازی و مستحکم سازی و غیر قابل نفوذ بودن دژ لمسر (قلعه لمسر) بوده است.
دژ لمسر (قلعه لمسر) ۴۸۰ متر طول و ۱۹۰ متز عرض دارد. دیوارهای آن دولایه بوده و حدود ۱۰ متر است. در بخش شمالی قلعه دیوارهایی به قطر ۱۲۰ سانتیمتر وجود دارد. احتمال داده می شود این مکان جایگاه فرمانروایی قلعه بوده است.
دیوارهای دژ لمسر (قلعه لمسر) دولایه ساخته شده است. باروی غربی و برج های آن نسبت به باروی شرقی استحکام زیادی ندارند. دلیل این موضوع وضعیت طبیعی اطراف قلعه می باشد. پرتگاههای عمیق این سمت بهترین بارو و حصار دفاعی محسوب می شد. در سمت شرقی بر سر هر تیزی و پیش آمدگی کوه، برجی ساخته شده. گفتنی است فاصله های این دو برج از یکدیگر حدود ۱ متر است.
معماری بخش شرقی دژ لمسر (قلعه لمسر)
در قسمت شرقی قلعه لمبسر بارویی بلند به ارتفاع ۱۰ متر ساخته شده است.به نظر می رسد این بخش از برج لمبسر محل دیده بانی محافظان بوده است. چون از این قسمت دید وسیعی به منطقه داشته و از فراز آن بر مهاجمین تسلط داشته اند. امروزه سالمترین قسمت دژ لمسر (قلعه لمسر) این بخش از قلعه می باشد. این بخش از قلعه مشرف بر رود جاری کنار آن است. سه باروی کوتاهتر در این قسمت ساخته شده. دلیل کوتاهی این باروها وضعیت نفوذ ناپذیری طبیعی می باشد.
نمای ظاهری دژ لمسر (قلعه لمسر)
به دلیل وسیع بودن دژ لمبسر چند ساعتی زمان نیاز داریم تا از این قلعه تاریخی بازدید کنیم.دژ لمسر (قلعه لمسر) در یک منطقه بسیار زیبا قرار گرفته است. به همین دلیل لذت تماشای این دژ تاریخی را چند برابر می کند. برج ها و خرابه های دیوار اطراف قلعه و پرتگاه های خطرناک پای دیوار، نظر هر بازدید کننده را به خود جلب می کند. به همین دلیل دژ لمسر (قلعه لمسر) یکی از اماکن دیدنی قزوین به شمار می رود و حتما باید از این مکان بازدید کرد.
دروازه های دژ لمسر (قلعه لمسر).دروازه ه جنوبی قلعه که کف آن حدود ۱۵۰ متر پایین تر از دورازه های شمالی قرار گرفته است. سالمتر باقی مانده است. این دروازه شامل دو در پشت سر یکدیگر است. اختلاف سطحی این دروازه ها حدود ۶ متر است. پس از این درب راه قلعه لمبسر پیچ می خورد و به درب دوم منتهی می شود. اتاق نگهبانان در کنار این درب قرار دارد. دیوارها و طاق این دو ورودی از سنگ تراشیده شده مکعبی ساخته شده است.
اتاق های دژ لمسر (قلعه لمسر)
در زاویه جنوب شرقی این فضا برجی نیز بنا شده است. ساختمان های جنوبی این قسمت نسبتا سالمتر باقی مانده است. در این بخش ۱۲ اتاق باریک وجود دارد که رو به مشرق ساخته شده است. در عرض اتاق ها درب هایی وجود داشته که به راهروها باز میشدند. اثراتی از هلال شکسته طاق درگاهها که از سنگ تراشیده و ساخته شده اند هنوز به چشم می خورد.هر اتاق ۷/۵ متر در ۹/۱ متر می باشد و پنجره های کوچکی دارد. دیوارهای اتاق ها ۲/۱ متر قطر دارند.این دیوارها از قطعات عظیم سنگ های تراشیده ساخته شده اند.
کف اصلی قلعه با زمانی که قلعه و بناهای آن پر بار بوده اند فرقی نکرده است.غیر از بناهایی که شرح داده شدند اتاق های دیگری با طاق های ضربی در داخل باروی دژ لمسر (قلعه لمسر) دیده می شود.که نیمی از آنها در زیر سنگ و نیمی در زیر خاک قرار دارند.گفتنی است مجرای فاضلاب قلعه هنوز باقی است.این مجرای فاضلاب با کف قلعه در یک سطح است.
سیستم آبرسانی و انبار غلات دژ لمسر (قلعه لمسر)
یکی از فنی ترین قسمت های کار شده قلعه تاریخی لمبسر.سیستم آبرسانی و ذخیره آب آب باران و انبار غلات است. وجود آب انبار و انبار غلات باعث می شد که ساکنان دژ لمسر (قلعه لمسر) با وجود محاصره طولانی توسط مهاجمین تا مدت ها به زندگی خود ادامه دهند. و از نظر آب و غذا در مضیقه نباشند. آب مورد نیاز ساکنان از طریق آب رویی که از شمال دژ لمبسر وارد می شد تامین می شده. این آبرو از رودخانه نینه رود منشعب می شده و آب را در آب انبار های دژ ذخیره می کردند. این مخزن یا آب انبار در دل سنگ و کوه به شکل مکعب مستطیل به طول ۸/۵ متر و به عمق و عرض ۹/۱ کنده و ساخته شده بودند. مسیر این آب رو امروزه به جای مانده و قابل تشخیص است.
سایر آب انبارهای دژ لمبسر
به جز آب انبارهایی که در فوق توشیح داده شد چند آب انبار دیگر در محوطه دژ لمسر (قلعه لمسر) دیده می شود. یه آب انبار مانند آب انبارهای شرح داده شده در طرف شمال شرقی و خارج از دیوارهای قلعه لمبسر دیده می شود. در آخرین قسمت محوطه شیب دار دژ در یک پارچه سنگ که از شرق به غرب کشیده شده است. چند آب انبار نزدیک یکدیگر در دل سنگ کنده شده است. آب انبار بزرگ در این قسمت خدودا ۱۲ متر طول دارد. این آب انبارها تنها مکان ذخیره آب دژ لمسر (قلعه لمسر) نبوده است.
در پایین دیوار شرقی دژ لمبسر جایی که آب انبارهای خارج قلعه در سنگ کنده شده اند فضایی سرپوشیده در ارتفاع ۱۹ متری وجود دارد که با پله هایی ناهموار به لب رودخانه منتهی می شود. پهنای این فضای سرپوشیده ۹۵ سانتی متر و قطر هلال طاق آن کمی بیش از ۳۰ سانتی متر است. این فضای سرپوشیده در حال حاضر از خاک و سنگ پوشیده شده است.
دژ لمسر (قلعه لمسر) دژی تسخیر ناپذیر
این دژ مستحکم و تاریخی یکی از عظیمترین و وسیعترین دژهای منطقه است که دو رود«تینه رود»و«لمه در»در دو سوی آن جریان دارند. و بین دو رود اخاطه شده است. وجود این دو رود در کنار سایر ویژگی های منحصر به فرد دژ لمسر (قلعه لمسر) را دست نیافتنی تر می کرده. صخره های طبیعی دژ بخشی از معماری و استحکامات این دژ بوده است. دژ لمبسر چنان مستحکم بود که پس از برافتادن فدائیان الموت نیز تعطیل نشد و مورد استفاده امیران و شاهان محلی گیلان و مازندران واقع شد که مغولان نتوانسته بودند آن سرزمین‌ها را تسخیر کنند. تاریخ می‌گوید که استفاده از این دژ تا دورۀ صفوی و دست کم تا سال ۱۰۰۰ هجری ادامه یافته‌است.
چگونه به دژ لمسر (قلعه لمسر) برویم
دژ تاریخی و زیبای لمبسر نیز در سرزمین دژها، الموت، واقع شده است. برای دسترسی به دژ لمسر (قلعه لمسر) ، ابتدا باید استان قزوین برویم و سپس دل به جادّه های محشر آشیانه ی عقاب ، الموت، بسپاریم. این دژ بر سر راه رازمیان به روستاهای هیر و ویار قرار گرفته که آخرین روستاهای الموت غربی در کوهستان‌های قزوین به شمار می‌آیند. پس از آن، دهستان اِشکِوَر و روستاهای آن شروع می‌شود. از شهر قزوین به سمت شمال شرق یعنی شهر رازمیان حرکت می کنیم. حدودا ۵۷ کیلومتر و نزدیک به ۱ ساعت و نیم با وسیله نقلیه زمان نیاز داریم تا به پایه دژ برسیم. تنها مناطق مسکونی که در مسیر ما، قرار گرفته اند، روستای زرشک و شهر رازمیان است.
وقتی وارد شهر رازمیان می شویم ، دومین خیابان اصلی سمت چپ که با نام لمبسر ، نامگذاری شده است که به سوی قلعه راهنمایی میکند. فاصلۀ دژ تا رازمیان از سوی جنوب و تا هیر و ویار از سوی شمال حدوداً برابر است و با خودرو حدوداً ۱۵ دقیقه وقت می‌گیرد.
مسیر اندکی را پس از خروج از شهر پی می گیریم تا پلّه های دژ در سمت چپ مان ظاهر می شوند. از این به بعد باید با پای پیاده عازم بازدید از این دژ زیبا و تاریخی شوید. یک کوهنوردی آسان و راحت. مسیر با پلّه های سنگی و فلزّی، کاملاً مشخّص است و نگران گم کردن را نباشید. ۲۵۵ پلّه را پشت سر می گذاریم تا به خرابه های قلعه می رسیم.
چه زمانی از دژ لمسر (قلعه لمسر) بازدید کنیم
بهترین زمان بازدید از دژ تاریخی لمبسر فصل بهار و اوایل تابستان است. چرا که در فصل تابستان هوای این منطقه گرم می شود. به دلیل اینکه برای دیدن این دژ کمی باید پیاده روی کنیم بهترین زمان از نظر آب هوایی فصل بهار و اوایل تابستان پیشنهاد می شود. عید نوروز نیز یکی از بهترین زمان های بازدید و گردش در این منطقه تاریخی و زیباست.
سایر اماکن دیدنی قزوین
کاخ چهلستون قزوین (عمارت کلاه فرنگی) موزه خوشنویسی قزوین باغ صفوی سردر عالی قاپو قزوین. دریاچه اوان قزوین قلعه الموت قزوین کلیسای کانتور. خانه امینی ها قزوین (حسینیه امینی ها) کافر گنبد قزوین آب انبار سردار کوچک در قزوین. حمام صفا (حمام حاج محمد رحیم).
سخنی با خواننده عزیز
امیدواریم مطالب مندرج شده در این پست برای شما مفید واقع‌شده باشد. هرچند که در دنیای مجازی نمی‌توان حس و حال بازدید واقعی را ایجاد کرد. در پایان از شما خواننده عزیز خواهشمندیم. اگر در مورد این پست و یا سایر مطالب سایت. اطلاعات تکمیلی ااماعم از عکس یا فیلم یا اطلاعات جدید به‌صورت متنی و غیره. دارید لطفاً با گروه هورا تور در میان بگذارید. تا بتوانیم اطلاعات جامع‌تری در اختیار خوانندگان گرامی قرار دهیم. از اینکه سایت هورا تور را انتخاب کردید ممنون هستیم.
منابع
