کافر گنبد قزوین

به استان قزوین خوش آمدید. در این پست به معرفی کافر قلعه در طراف روستای آلولک شهرستان فزوین واقع شده است. در این پست به معرفی کافر گنبد پرداخته ایم. اطلاعاتی در مورد زمان ساخت، معماری، تزئینات و آدرس کافر گنبد قزوین ارائه شده است. این بنا در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کافر گنبد از اماکن تاریخی قزوین به شمار می رود.

زمان ساخت بنای کافر گنبد

کافر گنبد احتمال دارد محل دفن یکی از بزرگان اسماعیلیان باشد. زمان دقیق ساخت این گنبد معلوم نیست اما طبق گفته کارشناسان به اوایل قرن ششم و زمان حکومت سلجوقیان برمی گردد.

معماری و تزئینات کافر گنبد

نمای این گنبد هشت ضلعی است. که طول هر ضلع آن از بیرون ۲/۸۰ متر می باشد. در زاویه هر دو ضلع برجستگی هایی وجود دارد. که بصورت دور قاب هر قاب هر ضلع آمده است. نمای خارجی بنا هیچ گونه تزئینی ندارد. تنها در قسمت بالا یک رج آجر کاری در امتداد جرزهای نبش با برجستگی کمتری کمتری بالا رفته، شکل یک قوس و طاق نمای تزئینی را به وجود آورده است. قسمت آزاره بنا از سنگ و بقیه آن با آجر ساخته شده است.

در وسط سه ضلع از هشت ضلع بنا، سه در ورودی ساخته شده است. در قسمت فوقانی این دو درب شمالی و غربی، قوسی تیزه دار و اطراف آن ها، قاب مستطیل شکلی قرار گرفته است. درب شرقی، در خال حاضر با لاشه سنگ پر شده است. در اطراف این درب، قاب مستطیل شکل وجود ندارد. در بالای این درب بر روی دیوار آثار یک سردر هلالی شکل به صورت تزئینی مشاهده می شود.

ادامه توضیحات

متاسفانه در حال حاضرجز طرح قوس آن، که با ملاط و گچ ساخته شده چیز دیگری از آن باقی نمانده است. امروزه بر بالای بنا، پوشش گنبد مدوری به چشم می خورد. به نظر میرسد، گنبد اولیه دو پوسته  و پوشش دوم آن ، احتمالا مخروطی بوده است. در قسمت بالای بنا، در حدفاصل پوشش اول و دوم، گذشته از آجر در پایه گنبد قدری سنگ لاشه نیز استفاده شده است. در داخل بنا و در وسط هر ضلع، طاق نمایی با قوس تیزه دار قرار دارد. طاق نماهای مزبور، از سطخ ضلع های هشت ضلعی برجسته تر هستند.

در هر گوشه از جرزها به همان صورت که در خارج برجسته هستند، در داخل نیز برجستگی دارند. در حد فاصل هر دو طاق نما و در بالای جرزهای هر کنج، قالبی گچی تعبیه گردیده است که داخل آن را با آجر پر کرده اند. به این ترتیب، طرح هشت ضلعی را به کمک طاق نماها و پا باریک ها به یک طرح دایره تبدیل کرده اند تا بتوان از آنجا اولین رج آجر چینی را آغاز کرد.

داخل بنای کافر گنبد

در داخل بنا، به جز محرابی ساده و قسمتی سفید کاری گچی چیز دیگری دیده نمی شود. محوطه ای که بنا بر روی ان ساخته شده است. صفه ای که در دوران آبادانی وسعت بیشتری داشته است. احتمال دارد سردابی نیز در زیر بنا وجود داشته باشد. این بنا با توجه به شیوه معماری آن ممکن است آرامگاهی مربوط به قرن هشتم یا هفتم هجری بوده باشد. امکان دارد سردابی نیز در زیر بنا وجود داشته باشد. در گذشته حدود ۲۵ آسیاب آبی در این منطقه وجد داشته که مردم از روستاهای اطراف برای آسیاب کردن گندم و جو به آنجا مراجعت می کردند.

مصالح به کار رفته در ساخت کافر گنبد

همانطور که در بخشهای قبلی اشاره شد برای ساخت این بنا از آجر، کچ و سنگ لاشه استفاده شده است. برای ساخت پی ها، سنگ لاشه و برای پوشش های قسمت های مختلف آجر و ملاط گچ به کاربرده شده است.

مرمت و بازسازی کافر گنبد

با توجه به ارزش تاریخی اسلوب معماری و نوع آجرهای به کار رفته در بنای کافر گنبد وجلوگیری از آسیب های طبیعی و حفظ اثر در سال های اخیر سازمان میراث فرهنگی استان قزوین اقدام به بازسازی این بنای تاریخی نموده است. ساماندهی محوطه، بازسازی ایوان و گنبد، بند کشی و کف سازی بنا از جمله مرمت هایی است که صورت گرفته است.

چگونه به کافر گند برویم

برای بازدید از بنای تاریخی کافر گنبد ابتدا باید وارد استان قزوین بشویم. از قزوین به سمت شمال و روستای دیدنی الولک حرکت میکنیم. برای رسیدن به این بنا باید فاصله ای در حدود یک ساعت را (قاطر) یا پیاده طی کرد. کافر گنبد در مسیر راهی قرار دارد که به بنای سلطان ویس منتهی می گردد. در حقیقت کافر گنبد در پایین ارتفاعی قرار دارد که بقعه سلطان ویس در بالای آن واقع می باشد.

سایر اماکن دیدنی قزوین

منابع

sobheqazvin.ir